Vitray sanatı gün ışığı ile doğan ve yine onun az ve çokluğu ile değişimler kazanan bir ışıklı resim sanatıdır.
Vitrayın diğer resim sanatlarından ayrı olan yönü onu diğerlerinden üstün kılan tarafı, aynı kalmayışı, ışık değişimleriyle, ya da ışığa etki eden elemanların değişimiyle değişik özellikler kazanmasıdır.
Bir ışığın azalıp çoğalması ve bulutların hareketi, hatta vitrayın arkasında bulunan ağaçların dal ve yapraklarının veya başka cisimlerin hareketi cam üzerinde değişik renk ve gölgeler meydana getirir.
Yakın yüzyıla kadar vitray sanatı doğal ışıktan yararlanmıştır. Teknikteki ilerlemelere paralel olarak değişik kaynaklarda, özellikle elektrik ışığı vitrayın ışık kaynağı olmasını sağlamıştır.
Ayrıca hiç doğal ışık olmayan yerlerde de vitray kullanılmıştır.

İlk olarak işleme alınacak ürünün gerçek büyüklükte çizilmesi ve boyanması gerekmektedir.
Bu yapılan örnek, cam ustasına verilir. Usta bunun bir kopyasını çıkarır ve bir kartona geçirir Karton saydam bir çerçeveye konur ve ne kadar renk varsa o kadar parçaya kesilir Bunlara kalibreler ya da mastarlar denir
Bu mastarlarla camcı, örnekteki renklere uygun renkte camlardan düzgün parçalar keser ve bu parçaları oluklu kurşun çubuklarla çerçeveler Kesilen camlar ya kendinden renkli (yani bütün kalınlığınca renkli cam) olur ya da yüzeyden renkli olur Camcı, mastarlara uygun şekilde kestiği bütün camları geçici olarak kurşun bir çerçeveye yerleştirir ve cam ressamı bu camların üzerine fırça ile örnekteki çizgileri aktarır
Daha sonra, camlar çerçeveden çıkarılır ve boyanın cama işlemesi için fırına verilir Fırından çıkarılan camlar çerçevede yerli yerine oturtulur ve kurşun çubuklar birbirine lehimlenir Çift cam kullanıldığı zaman, camlar fluoridrik asit buharına tutulur ve bütün tonlar elde edilir

a) Konutlarda; pencerelerde, aydınlıklarda, oda bölmelerinde, paravanlarda, duvar panolarında, abajurlarda ve kapılarda yer almaktadır.
b) Fabrikalarda; hizmet binalarında, dinlenme-eğlenme tesislerinde, yemek-oyun salonlarında, yönetici, müdür odalarında yer almaktadır.
c) Otellerde; dış mekan ve aydınlatma panolarında, giriş kapılarında, lobilerde, banyo, yemek, eğlence salonlarında, odaların aydınlatma elemanlarında paravanlarda kullanılmıştır.
d) Ayrıca CAMİİ, eğlence yerleri, spor salonları, devlet kurum ve dairelerinde, okullarda, sanat galerilerinde istasyon bekleme salonları gibi yerlerde kullanılmaktadır.

Bağlantı elemanı olarak alçının kullanıldığı, cam parçalarının alçıyla birleştirildiği vitray tekniğidir.
Türkler pencerelerinin ahengine uygun eğik çizgileri tercih etmişlerdir. Kıvrak bitki ve çiçek motiflerinin yanı sıra yazı v.b elemanları kullanılmıştır.
Bu tekniğe alçılı pencere, nakışlı veya alçılı vitray denir. Türk alçı pencerelerinde kompozisyon iç süslemelerle birlikte nitelendirilirdi.
Çünkü Türk binalarının içi aydınlıktı bir ortaçağ katedralindeki gibi içeriden sadece renkli pencere göze batmıyordu, diğer iç süslemelerle birlikte renkli pencereler de görünüyordu. Alçı pencere camlarında boyaya rastlanmaz, yalnızca camın öz rengi kullanılmıştır.
Bunlar sonradan boyama olmayıp camın yapımı sırasında renklendirme yapılmış camlardır.

Osmanlı eserlerinde, alçı pencere takılan açıklıklarda daima birde dışlık pencere bulunur.
Dışlık pencere, açıklığın dışa bakan yüzü ile bir hizada monte edilir ve aynı açıklığın içe bakan yüzüne monte edilen alçı pencereyi dış hava koşullarından korur.
Yuvarlak cam parçaları kullanıldığında bu pencerelerin desenleri alçı pencereye oranla çok daha sadedir.
Dışlık pencereler sanat bakımlarından az da olsa etkilenilmiştir.
Bazen yuvarlaklar ve eliptik, kimi zamanda baklava şeklinde yapılmıştır.
Bu pencere beyaz çimento ve mozaik kaışımlı olup telli cam kullanılarak uygulanır. Su yalıtımı sağlar.
İsteğe göre değişiklik gösterebilen desenlerin yanı sıra en çok uygulanan desenler aşağıdadır.

Camii süslemesi, kubbe, tavan ve iç duvarların sıva, ahşap, bez, taş, deri gibi elemanlar üzerine renkli boyalar, kabartma ve bazen de altın varak kullanılarak ince uzun kıllı kalem tabir edilen fırçalarla yapılan süslemedir.
Bunlar genel olarak;
* Cami nakış isleri hat sanatı ve cami süsleme işleri.
* Kalem işi cami dekorasyon işleri kubbe tasarımı,
* Kabatma barok usulu işlemeler...
* Cami restorasyon işleri.
* Türk süsleme sanatı,hat yazıları.